Taalpurist, kommaneuker, muggenzifter… als eindredacteur krijg je genoeg mooie bijnamen aangemeten. Ach ja, mij passen deze eigenlijk wel. ‘Ik wordt’ krijgt van mij een dikke rode streep. Ik zet graag een komma tussen twee werkwoordsvormen. En ‘jij kunt’ heeft bij mij de voorkeur boven ‘jij kan’. Waar ik als eindredacteur nog meer aandacht voor heb én waar ik me groen en geel aan erger? Lees vooral verder.

Eindredacteur voor Utrechtse magazines

Momenteel werk ik als eindredacteur voor de Utrechtse wijkmagazines Dreefnieuws en Mens en Wijk. Het zijn uitgaves waaraan meerdere freelancers en vrijwilligers meewerken. Ik laat in de eindredactie ieders schrijfstijl zoveel mogelijk in tact, maar zorg er wel voor dat een magazine één geheel vormt. Belangrijk daarbij is:

Consistentie in de eindredactie

Staan er op pagina 1 dubbele aanhalingstekens en op pagina 3 enkele aanhalingstekens? Dat trek ik gelijk. Hierbij maak ik per magazine gebruik van een handboek waarin ik de meest voorkomende schrijfwijzes, (lees)tekens en opmaakstijlen vastleg. Zo heb ik bij elke nieuwe eindredactieronde een document om op terug te vallen.

Spelling en grammatica

Wie leest er nu graag een tekst met spelfouten of een onhandige grammaticale opbouw? Juist, niemand! Daarom ga ik met een stofkam door alle teksten. Wat een (zelfgemaakt) handboek voor consistentie is, zijn de websites woordenlijst.org, taaladvies.net en onzetaal.nl voor spelling en grammatica. Onmisbare naslagwerken voor eindredacteuren! (ja, ik geef toe, de Schrijfwijzer van Renkema en het Groene Boekje staan offline te verstoffen in mijn boekenkast).

Passief wijzigen in actief taalgebruik

Welke zin vind jij prettiger lezen?

• A: Bewoonster Ria werd door Buurt Mobiel naar huis gebracht.
• B: Buurt Mobiel bracht bewoonster Ria naar huis.

Ik wijzig zinnen altijd naar variant B; een actieve zin waarin iets ‘gebeurt’. Dat leest fijner dan een ‘luie’ zin. Passief taalgebruik zoals in zin A gebruiken mensen vaak wanneer ze in het verleden schrijven of zich willen verschuilen (want in een passieve zin kun je gemakkelijk de persoonsvorm verbloemen). In passieve zinnen staan vaak de werkwoorden ‘worden’ en ‘zijn’. Als eindredacteur spoor ik deze op en maak de zinnen actief.

De doelgroep in beeld bij eindredactie

De doelgroep in het oog houden is belangrijk wanneer je een tekst schrijft. Ook bij het doen van eindredactie staat de doelgroep op mijn netvlies. Een artikel in Mens en Wijk mag bijvoorbeeld meer vakjargon bevatten dan een artikel in Dreefnieuws; gezien de samenstelling en niveau van de wijk (Utrecht Noordoost versus Utrecht Overvecht). Maar onthoud: een tekst moet altijd eenvoudig te lezen zijn, met heldere zinnen en zonder wollig taalgebruik.

Print eer gij begint

Hoe grondig ‘wij – eindredacteuren’ ook een tekst bekijken, in elk groot document blijft altijd 1 fout zitten. Bijvoorbeeld de editie van Mens en Wijk waarop voorjaar 2018 staat, terwijl het al 2019 is… Daarom een belangrijke tip van mij: print teksten waarop eindredactie nodig is. Op papier zie je foutjes namelijk eerder staan.

Taalergernissen

Zaken waaraan ik me groen en geel erger, bij het doen van eindredactie maar zeker ook in het dagelijks leven? Het gebruik van ‘me’ als bezittelijk voornaamwoord (‘me’ moeder!!), het verkeerd gebruiken van ‘als’ en ‘dan’ en uiteraard de ‘t’ na de ik-vorm (ik word, mensen, ik word is zonder t!). Gelukkig laten de freelancers en vrijwilligers van de Utrechtse wijkmagazines mij vaker niet dan wel gruwelen. Op de site van Taalvoutjes zijn bovenstaande en nog meer draken van taalfouten verzameld.

Bijpassend portfolio:

• Eindredactie op Utrechtse wijkmagazines Dreefnieuws en Mens en Wijk